Co możemy zrobić, jeżeli sąsiad spala odpady na swojej posesji.

Barcelona Institute for Global Health opublikował ranking miast o najwyższym wskaźniku śmiertelności spowodowanym wysokim stężeniem pyłu zawieszonego i dwutlenku azotu w powietrzu https://isglobalranking.org/ranking/#air .
Wśród 50 najbardziej zanieczyszczonych miast w Europie – poza miastami zrzeszonymi w Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii jest aż 15 miast polskich.
Najgorsza sytuacja jest na Górnym Śląsku. Według szacunków ISGlobal, gdyby na tym terenie spełnione były zalecenia WHO dotyczące jakości powietrza, to roczna liczba zgonów mogłaby być mniejsza o ponad 1,7 tys..

Najbardziej dokuczliwym źródłem emisji pyłów zawieszonych jest spalanie odpadów w domowych piecach. Jakie mamy prawne możliwości, aby wyegzekwować od sąsiada, który zatruwa środowisko paląc w piecu śmieciami, przestrzeganie obowiązujących przepisów?

Na wstępie stwierdzić należy, iż obowiązek sprawowania kontroli nad przestrzeganiem i stosowaniem przepisów o ochronie środowiska, a więc także zakazem spalania odpadów w gospodarstwach domowych, ma marszałek województwa, starosta, wójt, burmistrz lub prezydent miasta .

Jeżeli do nagannego działania dochodzi w mieście, w którym jest straż miejska, to na je adres powinniśmy zgłosić zawiadomienie o podejrzeniu naruszenia w/w przepisów.

Jeżeli dym ze spalania śmieci oddziałuje na naszą nieruchomość uzyskujemy status pokrzywdzonego .

Jeżeli podjęta przez funkcjonariuszy kontrola potwierdzi nasze podejrzenia to, zgodnie z art. 191 Ustawy o odpadach, sprawca podlegać będzie karze aresztu albo grzywny. Za spalanie odpadów w instalacjach grzewczych lub na wolnym powietrzu grozi mandat w wysokości do 500 zł lub kara grzywny do wysokości 5000 zł, gdy sprawa zostanie skierowana do Sądu.

Podkreślenia wymaga, iż w celu umożliwienia przeprowadzenia kontroli sprawca musi wpuścić strażników na teren posesji. Jeśli będzie im udaremniał bądź utrudniał przeprowadzenie czynności, grozi mu kara do 3 lat pozbawienia wolności (art. 225 kodeksu karnego). Z punktu widzenia sprawcy korzystniejsze jest umożliwienie kontroli; spalanie odpadów jest wykroczeniem, utrudnianie lub uniemożliwienie kontroli – przestępstwem.

Inna jest procedura postępowania, jeżeli w danej miejscowości nie ma straży miejskiej.

W takiej sytuacji należy zgłosić zawiadomienie w urzędzie gminy.

Uprawniony przez wójta urzędnik ma prawo do przeprowadzenia stosownej kontroli. Jeżeli sprawca odmawia wpuszczenia go na teren swojej posesji naraża się na wcześniej opisaną odpowiedzialność karną. W takim przypadku urzędnik powinien zawiadomić o popełnieniu przestępstwa Prokuraturę Rejonową lub policję.

W przypadku bezczynności wójta należy rozważyć złożenie skargi do Wojewódzkiej Inspekcji Ochrony Środowiska.
Podkreślenia wymaga, iż obowiązek przyjęcia zawiadomienia o popełnieniu wykroczenia oraz podjęcia czynności kontrolnych ma również policja, acz to na gminie spoczywa ustawowy obowiązek podejmowania działania w tym zakresie.

Odmiennym sposobem ochrony jest wytoczenie powództwa o zaprzestanie immisji, a więc naruszenia nakazu powstrzymania się od działań, które by zakłócały korzystanie z nieruchomości sąsiednich ponad przeciętną miarę, wynikającą ze społeczno-gospodarczego przeznaczenia nieruchomości i stosunków miejscowych (art. 144 k.c.). Ocena tego, czy działanie naszego sąsiada zakłóca korzystanie z naszej nieruchomości ponad przeciętną miarę musi być obiektywna, oparta o stosunki miejscowe, powinna uwzględniać przeznaczenie nieruchomości, jej charakter i położenie.

Adw. Artur Kosiński